اگر ستون فقرات را از نیمرخ نگاه کنید ، یکسری فرو رفتگیها و برجستگیهائی در قسمتهای مختلف آن خواهید دید . در حالت طبیعی  ستون فقرات گردن از یک انحنا ( تقعر )بسمت داخل برخوردارند ، ستون فقرات پشتی انحنا بسمت خارج ( تحدب ) و ناحیه ی کمر انحنای رو به جلو ( تقعر ) دارند. به خاطر شباهت انحنای کمر به شکل ظاهری لوردهای انگلیسی به هنگام ایستادن ، اصطلاح لوردوز برای این حالت بکار برده شده است ! وجود این انحناها نقش بسیار مهمی برای ما دارد و بسیاری از توانائی های ما در اثر همین برجستگیها و فرورفتگیها به وجود می آید، و توانائی ایستادن ما تا حد زیادی مدیون همین انحناها می باشد! میزان انحنای ستون فقرات در یک ناحیه ، بر سایر قسمتها نیز اثر می گذارد و سبب تغییر آنها می شود.
وقتی میزان انحنای کمر به حدی بیشتر از میزان طبیعی آن برسد اصطلاحا ان را هیپرلوردوزیس یا گودی کمر می نامند
 زاويه‌ كمري‌ خاجي‌ :

 اگر صفحه‌اي‌ از ديسك‌ مابين‌  5 L و  1 S  عبور كند با صفحه‌اي‌ كه‌ موازي‌ بازمين‌ است‌ زاويه‌اي‌ در حدود 30درجه‌ تشكيل‌ مي‌دهد كه‌ به‌ اين‌ زاويه‌، زاويه‌ كمري‌ - خاجي‌  Lumbo sacral angle   مي‌گويند. اگر مقدار اين‌ زاويه‌ در اثر چرخش‌ قدامي‌ لگن‌ افزايش‌ يابد شخص‌ دچار لوردوز كمري‌ شده‌ و اگر زاويه‌ كمري‌ - خاجي‌ براثر چرخش‌ خلفي‌ لگن‌ از 30درجه‌ كاهش‌ يابد كمر صاف‌ ايجاد شده‌ است‌ .

 نحوة‌ تشخيص‌ لوردوزكمري‌ :

 علاوه‌ بر استفاده‌ از عكس‌ راديوگرافي‌ و استفاده‌ از زاويه‌ كمري‌ - خاجي‌ مي‌توان‌ از ملاكهاي‌ زير براي‌ تشخيص‌ لوردوز كمر استفاده‌ كرد

 استفاده‌ از خط‌ شاقولي‌ يا خط‌ مبدأ : وقتيكه‌ خط‌ شاقولي‌ يا خط‌ مبدأ صفحة‌ شطرنجي‌ از نقاط‌ شاخص‌ عبور مي‌كند ناحيه‌ كمري‌ را با تمايل‌ خلفي‌ طي‌ مي‌كند بطوريكه‌ مي‌شود گفت‌ در يك‌ فرد طبيعي‌ حدود 40درصد در خلف‌ خط‌ شاقولي‌ و 60درصد در قدام‌ خط‌ شاقولي‌ قرار مي‌گيرد. بنابراين‌ در كسانيكه‌ قسمت‌ خلفي‌ درصد كمتري‌ را به‌ خود اختصاص‌ داده‌باشد .، مي‌شود تشخيص‌ لوردوز گذاشت‌ مثلاً 20درصد در خلف‌ و80درصد در قدام‌ ،10درصد خلف‌ و90درصد در قدام‌

 احتمالاً در افراديكه‌ داراي‌ لوردوز كمري‌ هستند باسن‌ برآمدگي‌ پيدا كرده‌، شكم‌ برآمده‌ است‌ و زانوها ممكن‌ است‌ كاملاً صاف‌ شده‌ باشد

به طور معمول، افرادی که دارای شکم های افتاده و برآمده می باشند، دارای عارضه لوردوز کمری نیز هستند و این دو معمولا با هم مطالعه و اصلاح می شوند. دو گروه از عضلات برای حفظ لوردوز کمر ضروری می باشند. عضلات شکم و عضلات اکستانسور هیپ(راست کننده لگن). اگر این دو گروه عضلات قوی باشند و ما بالانس عضلانی بین این دو گروه داشته باشیم لوردوز کمری وضعیت طبیعی خود را حفظ خواهد کرد.

* تست تشخیص
قبل از انجام تمرینات اصلاحی تست لوردوز(تست پی بردن به وجود لوردوز کمری) را انجام دهید. این تست به این صورت می باشد که شما می بایست در مقابل دیوار کاملا صافی بایستید و عضلات پشت ساق پای خود را به دیوار بچسبانید در این حالت عضلات ناحیه جلو و پشت ران شما باید کاملا شل و آزاد باشند. بدون ایجاد هرگونه فشار بر بدن خود، به وضعیتی که همیشه می ایستید قرار بگیرید و دست راست را بر روی شانه سمت چپ خود قرار دهید. کسی که شما را آزمایش می کند باید دست چپ خودش را از پشت کمر شما رد کند. اگر دست آزمایش کننده به راحتی از پشت کمر شما رد شود نشان دهنده افزایش قوس کمر شما و وجود عارضه لوردوز کمری می باشد. این تست بهتر است با حضور متخصص امر صورت پذیرد. مهمترین عامل ایجاد کمردرد و دردهای پایین و پشت، وجود قوس زیاد کمری می باشد.

 «علل‌ لوردوزكمري‌»

 1- زايمانهاي‌ مكرر

 2- در رفتگي‌ دو طرف‌ لگن‌

 3- احتمالاً استفاده‌ از كفش‌ پاشنه‌ بلند

 4- جابجايي‌ ستون‌ مهره‌ها به‌ سمت‌ جلو( مادرزادي‌ يا هر عامل‌ ديگر)

 5- ضعف‌ عضلات‌ شكمي‌ و عضلات‌ خلفي‌ ران‌ و بازكننده‌هاي‌ مفصل‌ ران‌

 6- كوتاهي‌ عضله‌ سوئز خاصره‌اي‌ و راست‌ راني‌

 7- كوتاهي‌ عضلات‌ ناحيه‌ كمري‌ (بازكننده‌هاي‌ كمر)

8- لوردوز جبراني‌ ناشي‌ كيفوز پشتي‌

عوارض

1-ايجاد زمينه درد

 2-کاهش ميزان تحمل پذيري

 3-کشيدگي لگامنت طولي قدامي

 4-فشار به ريشه هاي عصبي

 5-برآمدگي شکم

 6-کوتاهي قد

 حركات‌ اصلاحي‌ لورودزكمري‌

 الف‌: اگر علت‌ گودي‌ كمر ضعف‌ عضلات‌ شكم‌ باشد حركات‌ اصلاحي‌ زير ارائه‌ مي‌گردد.

 1- شخص‌ به‌ پشت‌ خوابيده‌ وازوي‌ درخواست‌ مي‌گردد سر و گردن‌ وسينه‌ خود را بالا بياورد ياحتي‌ ممكن‌ است‌ از وي‌ درخواست‌ مي‌گردد كه‌ نفس‌  عميق‌ به‌ كمك‌ عضلات‌ شكم‌ كشيده‌ وحبس‌ نفس‌ انجام‌ دهد.

 2- درهمان‌ وضعيت‌ از شخص‌ مي‌خواهيم‌ دستهاي‌ خود را خم‌ كرده‌ وروي‌ سينه‌ خود گذاشته‌ وبالا بيايد.

 3- از شخص‌ مي‌خواهيم‌ دستهاي‌ خود را پشت‌ گردن‌ خود گذاشته‌ واين‌ حركت‌ راانجام‌ دهد درصورتيكه‌ شخص‌ نتواند هيچ‌ كدام‌ از اين‌ حركات‌ را انجام‌ دهد درابتداء درمانگر به‌ وي‌ كمك‌ مي‌كند.

 4- شخص‌ به‌ پشت‌ خوابيده‌ يك‌ پاي‌ خود را خم‌ كرده‌ روي‌ زمين‌ مي‌گذارد بااين‌ كار پشت‌ وي‌ صاف‌ مي‌شود پاي‌ ديگر را در اين‌ حالت‌ بالامي‌ آورد.

5- عمل‌ فوق‌ را با پاي‌ ديگر انجام‌ مي‌دهد.

  ب : اگر علت‌ گودي‌ كمر ضعف‌ عضلات‌ بازكننده‌ ران‌ باشد ازحركات‌ زير استفاده‌ مي‌شود.

 1- شخص‌ به‌ شكم‌ خوابيده‌ ويك‌ پاي‌ خود را بصورت‌ مستقيم‌ بالا مي‌آورد وعمل باز كردن ران‌ را انجام‌ مي‌دهد.

 2- عمل‌ فوق‌ راباپاي‌ ديگر انجام‌ مي‌دهد.

 3- مي‌تواند هردو پارا باهم‌ به‌ وضعيت‌ قبل‌ ببرد.

 4- زانوي‌ خود را خم‌ كرده‌ به‌ بالا بياورد (يعني‌ دروضعيت‌ دمر و  چهاردست‌ وپا مورد قبل‌ را انجام‌ دهد)

ج:  اگر علت‌ گودي‌ كمر كوتاهي‌ عضله‌ سوئز خاصره‌اي‌ باشد:

 شخص‌ به‌ پشت‌ خوابيده‌ يك‌ پاي‌ خود را درشكم‌ جمع‌ گرده‌ وپاي‌ ديگر را تا آنجا كه‌ ممكن‌ است‌ چسبيده‌ به‌ ميز معاينه‌ نگه‌ مي‌دارد .

 اين‌ عمل‌ را درمانگر نيز مي‌تواند براي‌ شخص‌ انجام‌ دهد.

 اگر علت‌ گودي‌ كمر كوتاهي‌ عضله‌ راست‌ راني‌ باشد  دراينصورت‌ شخص‌  دمر خوابيده‌ پائيكه‌ داراي‌ كوتاهي‌ است‌ را از زانو خم‌ مي‌كنيم‌ دراين‌ حالت‌ درمانگر بادست‌ خود مانع‌ از بالا آمدن‌ باسن‌ وي‌ مي‌شود راه‌ ديگر رفع‌ كوتاهي‌ اين‌ عضله‌ اين‌ است‌ كه‌ شخص‌ به‌ پشت‌ خوابيده‌ زانوهاي‌ وي‌ از تخت‌ آويزان‌ است‌ دراين‌ حالت‌ يك‌ پاي‌ او را در شكم‌ وي‌ جمع‌ مي‌كنيم‌ وبادست‌ ديگر مانع‌ از صاف‌ شدن‌ زانوي‌ وي‌ مي‌شويم‌ شايداين‌ روش‌ بهتر از روش‌ قبل‌ باشد.

هـ : اگر علت‌ گودي‌ كمر كوتاهي‌ عضلات‌ بازكننده‌ كمر باشد حركات‌ زيرتوصيه‌ مي‌گردد.

 - شخص‌ به‌ پشت‌ دراز كشيده‌ سعي‌  مي‌كند به‌ كمك‌ تراپيست‌ پاهاي‌ خود را ازبالاي‌ سر به‌ زمين‌ بزند.

◄الف) ورزشهاي ويليامز:

 ويليامز اعتقاد دارد كه علت عمده بروز كمر درد، بر هم خوردن انحناي طبيعي ستون فقرات است. به بيان ديگر وي اعتقاد دارد كه در اثر علل و عوامل مختلفي از جمله ضعف عضلات جداره شكم، ميزان انحنا يا قوس ناحيه كمر افزايش پيدا مي كند و همين عامل موجب بروز درد كمر ميشود.

همينطور ويليامز اعتقاد دارد كه در اثر ضعف عضلات سريني يا عدم انعطاف پذيري در عضلات اطراف لگن و ران به ويژه عضلات پشت ران ( عضلات همسترينگ ) شخص در هنگام فعاليت يا كار از الگوي صحيح استفاده نمي كند و همين عامل موجب مختل شدن حركات مفاصل بين لگن و ناحيه كمر مي شود و در نتيجه باعث بروز درد كمر مي شود. بنابراين ويليامز براي كاهش انحنا يا قوس كمر ( لوردوز )، تقويت عضلات ناحيه شكم و ايجاد انعطاف پذيري در عضلات اطراف لگن و باسن، ورزشها يا حركات درماني ويژه اي طرح نمود كه همانطور كه اشاره شد، اصطلاحاً به آن ورزشها يا نرمشهاي ( ويليامز ) مي گويند.

 تشريح ورزشهاي ويليامز:

◄ حركت اول:

 فرد در حالي كه به حالت راحت دراز كشيده و زانوهايش خم است، سعي مي كند ضمن منقبض كردن عضلات شكم، لگن خود را كمي بلند نماید

هدف از انجام ورزش اول ويليامز، تقويت عضلات باسن و كاهش انحنا يا لوردوز كمر است.

 ◄حركت دوم :

 فرد در حالي كه خوابيده و زانوهايش كمي خم است، سعي مي كند با دستهاي كشيده به حالت نشسته در آيد.

هدف از انجام ورزش دوم ويليامز ، تقويت عضلات شكم و كاهش انحنا يا لوردوز كمر است

 ◄حركت سوم :

 فرد در حالت خوابيده، سعي مي كند زانوهاي خود را تا آنجا كه مي تواند به طرف سينه حركت دهد

هدف از انجام ورزش سوم ويليامز، ايجاد كشش و انعطاف پذيري در عضلات و عناصر اطراف ستون فقرات است.

 ◄حركت چهارم :

 فرد در حالي كه نشسته است، سعي مي كند به طور ملايم مطابق تصوير دستهايش را به مچ پا برساند

هدف از انجام ورزش چهارم ويليامز، ايجاد كشش و انعطاف پذيري در عضلات پشت ران ( عضلات همسترينگ) است .

◄حركت پنجم :

فرد در حالي كه در حالت استارت دو ميداني قرار گرفته است، سعي مي كند با متمايل شدن به سمت جلو بر روي پاي عقب خود فشار وارد كند.

در مرحله بعد ضمن عوض كردن پاها، همين حركت را براي پاي ديگر انجام مي دهد.

هدف از انجام ورزش پنجم ويليامز، كاهش انحنا يا قوس كمر است.

 ◄حركت ششم :

فرد در حالي كه كنار ديوار ايستاده است، سعي مي كند بنشيند. در ضمن ممكن است اين تمرين را با استفاده از يك صندلي انجام داد، يعني فرد در كنار صندلي قرار ميگيرد و به جاي اينكه بر روي زمين بنشيند، بر روي صندلي مي نشيند. هدف از انجام ورزش ششم ويليامز، تقويت عضله چهارسر راني است. همينطور در اين تمرين عضلات سريني تقويت مي شوند.

 عوامل ایجاد کننده گودی کمر

برخی از عوامل  پدید آورنده گودی بیش از حد کمر :
–  آکندروپلازی : نوعی بیماری ارثی که با اختلال در رشد و تکامل استخوان ها و نسوج غضروفی همراه است.
– التهاب دیسک کمر یا در اصطلاح علمی دیسکایتیس
– کیفوزیس یا قوز بیش از اندازه ناحیه پشت : ستون فقرات کمر بطور جبرانی دچار انحنای بیش از حد می شود.
-چاقی : به ویژه بزرگ شدن بیش از حد شکم و ضعف عضلات این ناحیه باعث کشیدگی بیش از حد ستون فقرات بسمت جلو و افزایش گودی کمر می شود.
– پوکی استخوان : با تغییر ارتفاع و شکل نرمال مهره ها سبب تغییر انحناهای طبیعی ستون فقرات می شود.
–  در رفتگی تدریجی مهر ه ها یا در اصطلاح علمی اسپوندیلولیستزیس : این حالت بیشتر در ناحیه ی کمر دیده میشود و با لغزش یا جابجائی مهره ها همراه می باشد. بیماران از کمر درد ، احساس جدا شدگی و لقی کمر ، گودی بیش از حد کمر و برجستگی باسن شکایت دارند.

- ضعف عضلات شکمی در اثر عوامل مختلف

منابع و ماخذ

سایت فيزيولوژي ورزش و طب ورزشي

 دكتر عليزاده ، محمد حسين ، كمر درد با تاكيد بر تمرينات ورزشي – بامداد كتاب – تهران 1383

چونكاره ، شهناز – تناسب اندام و روشهاي كوچك كردن شكم – راهيان سبز – مشهد 1382

دكتر كائيني ، عباسعلي – ورزش و آمادگي و تندرستي – انتشارات اداره كل تربيت بدني آموزش و پرورش 1379

دكتر دانشمندي – حسن ، حركات اصلاحي ، شناسايي و تجويز تمرين ها ، انتشارات دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي – تهران

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: